Sık Sorulan Sorular

SIK SORULAN SORULAR


A-) BİLİMSEL MÜTALAA RAPORU / UZMAN MÜTALAASI / UZMAN GÖRÜŞÜ

Bilimsel Mütalaa Raporu Nedir?

Bilimsel Mütalaa, taraflarının soruşturma/dava konusu olayı aydınlatmak için soruşturma veya kovuşturmanın her aşamasında alabilecekleri teknik veya bilimsel bir rapordur. Bu rapor türü için “Uzman Mütalaası”, “Uzman Görüşü” vb. tanımlamalar da kullanılmaktadır.

Adalet sistemi, Hukuk Muhakemesi kanununun 293. maddesi ve Ceza Muhakemesi Kanunu 178–179 maddeleri “Uzman Görüşü” başlığı altında alternatif bir yaklaşım ve uygulama tanımlanmıştır. Alternatif bilirkişilik olanağı sağlayan “Bilimsel Mütalaa / uzman Görüşü” bu kanun maddelerinin yürürlüğe girmesi ile yasal bir zemine oturtulmuş ve geniş bir uygulama alanı bulmuştur.

Bilimsel Mütalaa Hangi Amaçlar ile Talep Edilir?

Savcılık veya Mahkeme dosyasında çözümü uzmanlık gerektiren noktaların aydınlatılması ve anlaşılır kılınması, tarafların iddialarını bilimsel verilerle desteklemeleri veya karşı tarafın bilim ve fenne aykırı iddialarını çürütmek, dosyada mevcut bilirkişi raporundaki hata ve çelişkileri ortaya koymak, var ise birden fazla farklı bilirkişi raporları arasındaki çelişkiyi ortadan kaldırmak vb. amaçlarla talep edilebilmektedir.

Kimlerden/Nerelerden Bilimsel Mütalaa Raporu alınabilir?

Dava tarafları, doğrudan konusunda uzmanlığı belgelenmiş kişi veya kurumlara (Dernekler, Üniversitelerin ilgili bölümleri, Laboratuvarlar vb. kurumlar) başvurarak Bilimsel Mütalaa raporu alabilmektedir. Bunun için mahkeme veya savcılığın talebine ihtiyaç bulunmayıp taraflar doğrudan başvurabilmektedir.

Savcılık veya Mahkeme’nin İstediği Raporlardan Farkı Nedir?

Tarafların kendi belirlediği bir kişi veya kurumdan aldıkları Bilimsel Mütalaa/Uzman Mütalaası Raporu ile doğrudan Savcılık ya da Mahkemece görevlendirmiş bilirkişilerin düzenledikleri rapor arasında hukuki açıdan bir fark veya üstünlük bulunmamaktadır. Her iki rapor türü de savcılık/mahkeme dosyasındaki “takdiri deliller” arasında kabul edilmekte olup olayı açıklayan bilgilendirici niteliği gereği mahkemeyi aydınlatma niteliği bulunsa da mahkeme bilirkişi raporuna uymakla yükümlü değildir.


B-) RESMİ BİLİRKİŞİLİK

3 Ağustos 2017 Tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Bilirkişilik Yönetmeliği’nde, çözümü uzmanlığı, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hallerde oy ve görüşünü sözlü veya yazılı olarak vermesi için başvurulan gerçek veya özel hukuk tüzel kişi olarak tanımlanmıştır. CMK, 63. Madde kapsamında bilirkişi görüşünün alınmasına Cumhuriyet savcısının, katılanın, vekilinin, şüphelinin veya sanığın, müdafinin veya kanunî temsilcinin istemi üzerine karar verilebilmektedir.

Resmi Bilirkişinin görev kapsamı genelde kendi bilgi ve uzmanlık alanı, özelde ise sorulan sorular ile sınırlandırılmıştır.

Soruşturma ve kovuşturma süreçlerinin herhangi bir aşamasında ilgili makam tarafından, resmi bilirkişilik kurumları veya bilirkişi heyetlerinden talep edilebilmektedir.

Bu kapsamda alınan bilirkişi raporu yargılama dosyasındaki “takdiri deliller” arasında yer alıp mahkeme bilirkişi raporuna uymakla yükümlü değildir.


C-) HANGİ KONULARDA UZMAN MÜTALAASI/BİLİMSEL MÜTALAA ALINABİLİR?

Ceza hukuku, medeni hukuk ve idare hukuku değerlendirmelerinde, gerçeğin ortaya çıkarılması, iddiaların açıklığa kavuşturulması, dava konusu olay ve durumların netleştirilmesi amaçlarıyla uzman mütalaası alınması önemlidir.

Adli Tıp ve Adli Bilimler Disiplinleri uğraşı alanları gereği, hukuk sistemi içerisinde en sık ihtiyaç duyulan alanlardandır.

Uzman mütalaası alınabilecek konular;


D-) UZMAN MÜTALAASI/BİLİMSEL MÜTALAA NE ZAMAN ALINMALIDIR?

Aslında Bilimsel Mütalaa almanın belirli bir zamanı yoktur ve kişi/kurum yargı nezdinde iddia, talep, mağduriyetini vs. bilimsel temelde net bir şekilde ortaya koymak için her aşamada alınabilir. Ancak bazı durumlarda bilimsel mütalaa alınması taraflar açısından önemli bir gereklilik olarak ortaya çıkmaktadır. Bu durumlar;